Jan Rijsdijk
J.A. Rijsdijk heeft zijn afkomst nooit verloochend. Hij beschrijft zichzelf als een straatvechter die ’gewend is altijd tot het gaatje te gaan en niet van opgeven houdt’. Zo heeft de haven hem ook leren kennen: als jonge ondernemer met 500 gulden startkapitaal en later als innovatieve stuwadoor die er geen genoegen mee nam dat er voor Interstevedoring geen plaats op de wal zou zijn en die ’dus’ schepen op stroom ging behandelen. De daarmee verbonden flexibiliteit zou zijn grootste troef worden… Kort na zijn benoeming tot Havenman van het Jaar 1990 verkocht Rijsdijk Interstevedoring aan HES Beheer.
Praten met Rijsdijk is vooral intensief luisteren naar een man die een woordenvloed over je uitstort, als hij het heeft over de haven – en wat daarin eigenlijk zou moeten gebeuren. Zijn hart zit dan ook in die haven en bij de mensen met wie hij samenwerkte. In 1980 werd hij gedwongen zijn conventionele stukgoedactiviteiten af te stoten, omdat de containerisatie dat marktsegment verdrong. „Een harde sanering, waarmee ik de grootste moeite had„, zei Rijsdijk daarvan. De doorstart van het bedrijf – dat Interstevedoring ging heten – was een behoorlijk succes. Tot veler verbazing zette Interstevedoring voor de overslag van granen drijvende grijperkranen in, die bewezen efficiënter te zijn dan de elevatatoren van marktleider GEM (HES Beheer). Hij deed het anders dan anderen – zo zou je Rijsdijk als zakenman kunnen typeren. Jacques Schoufour, destijds commissaris van HES Beheer, zei er later over: „Hij heeft het voortreffelijk gedaan. Jan had met zijn drijvende kranen een beter en goedkoper concept en hij heeft sneller op de markt ingespeeld dan de GEM.” Voor HES Beheer zat er niet veel anders op dan de concurrent uit te kopen. In 1991 ging Rijsdijk voor honderd miljoen gulden door de bocht. Schoufour was het eens met de overname, „maar één ding is wel duidelijk: er is te veel voor zijn bedrijf betaald”. Voor Rijsdijk was de verkoop, ondanks het fraaie bedrag, een bittere ervaring: de gevestigde orde was er uiteindelijk toch in geslaagd hem weg te werken uit de haven.
Zwerven over de wereldzeeën met zijn zeiljacht kon niet de bevrediging brengen die Rijsdijk zocht. Hij moest iets nieuws beginnen. ”Maar het succes van Interstevedoring zal ik nooit meer evenaren,” besefte hij, „dat was gewoon het neusje van de zalm. Een prachtig team van gemotiveerde werknemers, uitstekend materiaal, fijne klanten en een perfecte formule.” In 1993 zette hij EQ Trade op, een onderneming die gebruikte kranen en ander havenequipment opkocht, renoveerde en vervolgens verkocht, en nam later de Haarlemse kranenbouwer Figee over. Deze bedrijven bracht hij onder in de holding RijsdijkInter Group, waar ook Global Stevoring onder kwam te vallen. Deze onderneming was actief buiten Europa. Het stuwadoorsbedrijf EQ Trade in Egypte dat Rijsdijk nog steeds bezit, is een laatste restant uit die periode van opkomst en ondergang als havenondernemer. Maar Rijsdijk verhuurt nog wel kranen aan stuwadoors in binnen- en buitenland en meldt met enige trots dat de verkoop van drijvende kranen nog steeds een van de activiteiten van zijn onderneming is. Rijsdijk houdt zich intussen bezig met de mooie kanten van het leven. Hij kocht in 1992 het Domein de Markgraaf in het Belgische Kalmthout, om de gebouwen op dat domein te renoveren en nieuwbouw neer te zetten. De manege werd Art & Gallery de Markgraaf, een kunstgalerie die in september 2003 voor het eerst de deuren opende. Rijsdijk is vast van plan van de galerie een culturele ontmoetingsplaats te maken. (JK)
